Donderdag 7 november vertrokken we met 13 personen naar ‘De Nieuwe Ooster’, Rozenburglaan 5-7, 1907 GA Amsterdam.  .

Ondanks het slechte weer, kijken we terug op een geslaagde rondleiding door een zeer ervaren gids. Johan vertelde over het ontstaan en de verdere uitbreidingen van ‘De Nieuwe Ooster’.

De ‘Nieuwe Ooster’(de oude ‘Oosterbegraafplaats’ was te klein geworden) werd ontworpen en aangelegd door landschapsarchitect Leonard Anthony Springer (1855-1940). Vanaf 1894 is het park in gebruik. Het park/ begraafplaats bezit een zeer rijk assortiment loof- en naaldbomen. Nergens in Amsterdam en omstreken vindt men zo'n rijke collectie bomen en coniferen. Sinds 2008 zet Stichting Arboretum ‘De Nieuwe Ooster’ zich in voor uitbreiding van de zeer diverse collectie naald- en loofbomen.  In deze groene oase bieden de bomen onderdak, nest- en schuilgelegenheid en voedsel voor een  rijk vogelbestand. Helaas voeren de halsbandparkieten, de boventoon. Momenteel staan op ‘De Nieuwe Ooster’ ruim 900 verschillende bomen en heesters .
In het park staan onder andere de Zakdoekjesboom, Doodsbeenderenboom, Wateriep, Tulpenboom, Zwepenboom en de Zwarte Walnoot. Ook zijn er 36 verschillende soorten eiken en 62 verschillende esdoorns.

Het was een prachtig gezicht, de mooie verkleuringen van de bladeren. We komen er zeker op een ander tijdstip van een jaar terug.

Een bijzonder gezicht was de langwerpige vijver, met daarin allemaal grote gouden knoppen op het water. In deze zogenaamde goudstukken kon de as van 4 personen worden bewaard. Stilistisch, heel erg mooi.

Er staan nog 6 “Springerbomen” in het park, die rond 1892 zijn geplant: De rode beuk in vak 1, de Kaukasische vleugelnoot in vak 10, de plataan in vak 63, de Libanonceder in vak 46, de zwarte walnoot in vak 35, de Amerikaanse eik in vak 13.

De rondleiding liep ruim een half uur uit, maar dat vonden wij niet erg, Johan was een boeiende verteller!

Tine van den Berg

Donderdag 10 oktober beleefden wij een nostalgische ochtend bij Smak Peulvruchten in Lutjewinkel.

Met 17 personen waren we om 10.00 uur aanwezig. We gingen om 12.00 uur weer naar huis, ons buikje gevuld met heerlijke koffie en een petitfour en ons hoofd gevuld met de vele informatie, gegeven door dhr. en mevr. Smak en hun zoon Erik. Hij  is de vierde generatie Smak, die zorg draagt voor dit prachtige bedrijf. Zij zijn in 2018 ook uitgeroepen tot ondernemer van het jaar en kwamen ook op de tv in twee mooie authentieke kookprogramma’s van Yvette van Boven en van Wouter Klootwijk. In deze kookprogramma’s worden duurzame producten gebruikt. Een groot compliment dus! Bonen zijn vanaf de Vikingtijd bekend. Tegenwoordig zijn ze “hot” onder vegetariërs en veganisten.

In 1977 was dit nog een gemengd bedrijf met vee, land- en tuinbouw. De superheffing maakte daar een eind aan. Het bedrijf produceert nu peulvruchten (9 soorten) als hoofdmoot, daarnaast uien en radijs voor de zaadteelt in Enkhuizen en bloembollen. Zij zijn het enige bedrijf, die de bonen op ruiters laat drogen. In Zeeland hebben zij nog collega’s, die ook bruine bonen telen, maar het drogen gaat daar niet op deze “ouderwetse/ duurzame, maar ook intensieve manier”.

Het zetten van de ruiters en het opbrengen van de bonen (“Het vorken van de ruiters”), om te drogen is heel arbeidsintensief; er helpen familieleden, buren en scholieren.

De eerste grondbewerking is in de winter. Dan laten ze de grond rusten. Na de ijsheiligen worden de bonen geplant. Er vindt wisselteelt plaats. Eén keer per 4 jaar wordt de grond voor bonenteelt gebruikt. Er wordt alleen een bestrijdingsmiddel (weinig) tegen onkruid gebruikt en er wordt veel geschoffeld.

Na het theoretische deel konden we de ruiters ook in het echt bekijken. We liepen naar het land, het was een prachtig gezicht. In de schuur hangen foto’s waarop precies de volgorde van de teelt is te zien. In “de winkel” konden we naar hartenlust struinen tussen de vele soorten (grauwe erwten, groene erwten, witte bonen, bruine bonen, blauwschokkers, kievitsbonen, citroenbonen, boerentenen, Wieringerboontjes, spliterwten (geen eigen teelt) en het leuke is dat je er ook recepten bij krijgt.
Kortom een geslaagde ochtend!

Tine van den Berg

Voor de bonenliefhebbers hierbij het recept van een
authentieke west-friese grauwe erwten maaltijd:

Benodigdheden (4 personen):
400 gr. grauwe erwten, 500 gr. vetspek aan één stuk, 150 gr. blanke rozijnen, 50 gr. roomboter, snufje zout, 1 ui, augurken, zilveruitjes, evt. piccalilly of barbecuersaus.

Was de grauwe erwten en laat ze een nacht in ruim water weken. Zet ze op met het weekwater en voeg wat zout toe. Laat deze in ongeveer 2 uur gaarkoken. Wel de rozijnen in warm water. Snijd het vetspek aan plakken van ongeveer 3 mm dik. Zet een koekepan op heet vuur en leg daar langzaam de plakken vetspek in. Schep de plakken regelmatig om. (Gebruik geen boter of olie! Het spek produceert veel vet uit zichzelf.) Als er voldoende vet is en alle plakken aan het krimpen en verkleuren zijn, zet dan het vuur laag.
Zet het vuur dan zachtjes. Laat het spek in ongeveer 20 minuten langzaam lichtbruin en lekker knapperig worden. Onderwijl laat u de roomboter langzaam smelten. U snijdt de augurken en de rauwe ui aan kleine stukjes. Serveer ook wat zilveruitjes. Het lekkerste is als u de grauwe erwten uit de pan op uw bord schept (zonder vocht) en dan de spekjes, rozijnen, beetje gesmolten roomboter, wat augurkjes en uitjes toevoegt! Ook wat picalilly of barbecuesaus erbij is lekker.
Smakelijk eten!

Verslag lezing Cor Bras ”Vaste planten en hun omgeving”.

Wat zijn we 17-09-2019 verwend met een prachtige presentatie en lezing door Cor Bras van Wico Planten. We gingen heel enthousiast en heel laat naar huis.

Van Cor Bras kregen we eerst een hand-out (weergave/afdruk) van zijn lezing. Hij was zeer praktisch ingesteld (...anders moet ik sommige namen 10 keer spellen en uitleggen).
In het kort komt het er op neer dat je planten en hun standplaats kunt onderverdelen in:
Bos – Bosrand - Open Ruimte -  Rots – Oever – Water
Maar de hier boven genoemde standplaatsen hebben ook weer verschillen.
Bos: Er heerst een microklimaat, niet overal evenveel licht, humuslaag niet overal gelijk van samenstelling en dikte, veel planten wortelen ondiep (vanwege de boomwortels).
Voor de tuin: in de winter graag al het blad laten liggen. Bij het aanplanten licht sproeien, grond verbeteren met goede compost: 8 euro per 40 liter met R.H.P. keurmerk.
Bosrand: Er is meer licht, diffuus licht, het is humusrijk, de grond soms mengen met compost.
Voor de tuin: wel licht, maar geen zon. Grond van droog naar vochtig.
Open Ruimte: Stressplanten, aangepast aan veel zon en/ of veel water. Veelal met penwortels.
Voor de tuin: Lichte tot zonnige plek, plek zonder bomen en struiken. Bij behaard blad droge plek, niet in de klei (te vochtig in de winter).
Rots: Deze grond is niet altijd arm, de planten hebben lange wortels, belangrijk dat de wortelhals van de plant droog blijft, mooi voorbeeld ervan is in de Botanische Tuin in Utrecht.
Oever: Vochtiger natuurlijk.
Voor de tuin: Stressbestendige planten/klimaatbestendige planten, lichte schaduw tot zon, half nat tot nat.
Water: Heel nat.

Hij had ook uitspraken zoals: Uiteraard moet u deze standplaats als een richtlijn zien, uw eigen “groene vingers” blijven bij het werken in de tuin heel belangrijk.
*Planten moet je terug knippen, wanneer de plant gaat groeien (eerst moet de sapstroom op gang komen). Planten die laag blijven, bloeien in het voorjaar. Planten die hoog worden bloeien in het najaar.
*Mest: koemest of kippenmest is goed. Planten in pot het liefst Osmocote, dat is wel chemische mest, maar heeft minder dan 5 % uitspoel, zo houd je 6 maanden de voeding op peil.
*Snijbloemen: Goede voeding nodig, de planten jong houden, op tijd snijden (vroeg in de ochtend en wanneer het eerste bloemetje aan de stengel zich opent), in de vaas 1/3 deel zeven up en 2/3 deel water.
*Nieuwbouwtuin: De grond eerst goed omwerken om het bodemleven in tact te houden, lucht in de grond houden. Gedroogde koemest ½ febr. ½ maart, 6 weken erna gaat het werken. *Kalk werkt 8 weken na het opbrengen. Verse mest werkt pas na 3 maanden.
*Kuipplanten: Deze moeten beschermd worden d.m.v. naar binnen halen, d.m.v. goed afdekken of op de juiste plek laten overwinteren.
*Snoeien: Snoeien is groeien! Soms ook recht in de grond snoeien, ook de wortels snoeien. Durven! Iets proberen en dan noteren wat er gebeurt, hoe de plant reageert. *
Tip: De hortensia Annabelle niet ieder jaar snoeien, alleen de bloem eruit halen.
Doel van de lezing: Te leren kijken wat er gebeurt in de tuin en dan te reageren!
Zo is het mogelijk om te tuinieren zonder gif!

NB: Een onderhoudsvrije tuin bestaat niet, wel een onderhoudsarme tuin!
De tuin het zelf laten regelen.
Cor Bras van Wico Planten (vroeger Ploeger De Bilt). Www.wicoplanten.nl

Tine  van den Berg